Teknik Tekstil Nedir?
Teknik Tekstil , tekstil sektörünün ulaştığı milenyum çağıdır. İfadesi ile açıklamak çok da abartılı olmaz. Teknik tekstil nedir sorusuna verilecek en akıllı cevap akıllı tekstil olarakda ifade edilebilinmektedir. Teknik tekstil hakkındaki sorular zaman içesinde tartışılmıştır. Özellikle Teknik tekstil nedir sorusuna her zaman ve her ülkede cevap aranmıştır. Amerikada ise "endüstriyel tekstil" ifadesi kullanılmaktadır. Diğer bir ifade ile “estetik ve dekoratif özelliklerinden ziyade, öncelikle teknik performansları ve fonksiyonel özellikleri için üretilen tekstil malzemeleri ve ürünleri” anlaşılmaktadır. Teknik tekstil tanımı özel olarak tasarlanan, herhangibir üründe veya proses dahilinde veya yalnız başına belirli bir özelliği yerine getirmek amacıyla kullanılan malzemelere “ teknik tekstil ” denmektedir.
Teknik Tekstiller, diğer bir ifade ile akıllı tekstillerin sahip olduğu önemli özellikleri farklı yöntemlerle kazandırılabilinir.Tekstilin hammadde özelliğinde elyaf özelliği ile kazandıralabilinir. Örnek olarak kullanıcıya konfor sağlayan mikrolifler, Hollow içi oyuk lifler, antimikrobiyal gümüş çorap ve lifler,antialerjik lifler,güç tutuşan lifler,yüksek performanslı lifler,elektrik akımını ileten lifler bu tüp akıllı tekstiller örnek gösterilebilir.Tekstil ürünlerine sonradan kazandırılan zeki tekstil ürünlerine bakıldığında yöntem olarak daha kolay ve daha uygulanabilir ürünlerdir.Bu yöntemler kolaydır,daha çok daha kompleks ürünler üretilebilinir. Bunlara örnek ;antimikrobiyal tekstiller,küflenmez tekstiller,su ve kir itici akıllı tekstiller,güç tutuşur tekstiller,güzel koku yayan tekstiller(aromaterapi). Milenyum tekstili denilen tekstil mantığında yepyeni ürünler geliştirilmiştir. Işıklı giysiler,katlanabilir klavye ve fare,görünmez giysiler,yaşam parametrilerini ölçebilen ürünler,kişilerin yerini belirleyen ürünler,musuki çalan giysiler,oda sıcaklığına göre rengi değişebilen kumaşlar,radyolu kumaşlar,sesi bulma özelliği olan kumaşlar.
Teknik Tekstil Ürünleri
Teknik tekstil ürünleri, hayatı kolaylaştıran bir değer katan tekstil ürünleridir. Teknik tekstil ,akıllı tekstil,fonksiyonel tekstil ,endüstriyel tekstil gibi kavramlarla ifade edilen tekstil tanımı aslında çok para kazandıran ürünlerdir.Siz mesela 1 liraya sattığınız çorabı 3 liraya satabilmek için ona bir fonksiyon yüklemeniz gerekir.Burada az emek az sermaye ama çok bilgi harcayarak çok paza kazanacaksınız.Teknik tekstil yada teknik çorap ya da akıllı çorap ifadeleri ile tanımladığımızda bu çorap ne işe yarayabilir.Ayak kokusu yapmayan antimikrobiyal çorap olabilir.Ayağınızı nemlendirerek bakım yapan aloe vera apresi yapılmış teknik cilt bakım çorapı olabilir.Ya da ipince merserize bir çorap olan ama ayağınızı sıcacık tutan termal akıllı teknik çorap olabilir .Bu örnekleri çoğaltmak için inovasyon dediğimiz arge mantalitesine sahip olmak gerekir.
Teknik tekstil terimi 1980’li yıllarda görünüş v estetik karakteristiklerindense teknik özellikleri ve performansları için geliştirilen ve çeşitliliği her geçen gün artan ürünler ve üretim tekniklerini tarif etmek üzere ortaya konmuş bir terimdir. Zira, bu hızla büyüyen sahanın zenginliğini, kompleksliğini ifade etmekte” endüstriyel tekstil” terimi kifayetsiz kalınca, onun yerine “teknik tekstil” terimi geçmiştir. Ancak ABD’de halen “endüstriyel tekstil” terimi geniş ölçüde kullanılmaktadır. Kimyasallara, hava şartlarına, mikro organizmalara dayanıklı, yüksek mukavemet, yanmazlık gibi üstün performans özelliklerine sahip ürünlerdir. Bu ürünler tekstil dışındaki alanlarda da kullanılırlar; ancak alıcı bizzat teknik tekstil ürününü kullanmaz, herhangibir malzemenin parçası olarak kullanılır.(itkib teknik teks)
Teknik Tekstil Firmaları
Teknik tekstil firmalarının ArGe faaliyetlerinde bulunmasının sebeplerinden biri ; gelişmiş ülkelerde refah düzeyinin artması, alım gücünün yükselmesi ve insan ömrünün uzaması sonucunda fonksiyonel tekstillere olan taleplerde de artış görülmektedir. Tekstil firmalarının diğer bir ifade ile sektörünün bu taleplere cevap verecek şekilde yeni ürün çeşitlilikleri yaratması ve geleneksel tekstil üretim yöntemleri ve ürünlerinin yanında fonksiyonel tekstillerin teknolojik ve işlevsel tasarımı, üretimi ve geliştirilmesi konularında çalışmalara ağırlık vermesi beklenmektedir. Özellikle klasik tekstil üretimindeki zorlu rekabet koşulları gelişmiş ülkelerin ucuz, basit ve ileri teknoloji gerektirmeyen ürünlerin üretiminden uzaklaşıp bilgi, teknoloji ve tasarım yoğun olan fonksiyonel tekstillerin üretimi konusunda yoğunlaşmaları gerekmektedir. Bu tespit son on beş yıllık süreçte Almanya başta olmak üzere gelişmiş ülkelerdeki tekstil stratejileri ve ürün çeşitliliğindeki değişim ile örtüşmektedir.
Evet teknik tekstile inovatif tekstilde denebilir.Arge terbiyesinden geçmiş tekstilde denilebilinir.İşte bu terbiye almış tekstil ürünleri bizi dünyada en üstlere taşıyacaktır. Çünkü dünya ekonomisinde ayakta kalmak (maliyet avantajı elimizden uçtuğu için )az üret az sat ama çok kazan.Yada az risk çok kazanç döngüsü ile mümkün olacaktır.
Teknik Tekstil Kullanım Alanları
Kullanım alanı olarak aklımıza gelecek tüm tekstil ürünlerini düşünebiliriz. Teknik tekstil örnekleri olarak, tekstil tekstil denince ilk akla gelenler ,giysilik kumaş,yatak çarşafı ya da perde olacaktır. Ama başına sadece teknik sözcüğü eklenince tekstil,kayak takımlarından hava yastıklarına ,cerrahi önlüklerden ayakkabı astarlarına kadar,kimsenin aklına kolay kolay gelmeyecek çok fazla sayıda alana girer.Teknik tekstili,estetik veya dekoratif özelliklerinden ziyade ,öncelikle teknik performanslarıve fonksiyonel özellikleri için üretilen malzemesi ve ürünlerdir şeklinde tanımlanabilir.
Teknik tekstilin önemindeki artış genelde yapay elyafdaki gelişmelerle bağlantılıdır.Dolayısıyla pazar ,özellikle dayanıklılığı ve performansı yüksek sentetik elyafların kullanımı elverişliliği ile zenginleşmiş ve bu elyaflarda teknik tekstillerde kullanılan tüm elyafların yüzde 30 undan daha fazlasını oluşturmakta.
Teknik tekstiller ,hayatın her alanında karşımıza çıkar. Örneğin birçok yapının tavanında (keçe tabakası,eskiden bu tabaka apre ile en krenye edilmiş jüt bezi olarak hazırlanıyordu, ancak modern nonwoven materyaller artık cam ve polyester elyafları baz alarak hazırlanıyor.ayağınızın altındaki halıda(tabanı dokunmuş polipropilen veya polyester)elektrik süpürgemizde,mutfak aspiratörümüzde veya havalandırma tertibatımızda bulunmakta.
Bir otomobilde ,ortalama 13-14 kg tekstil ürünü bulunmakta.
Antimikrobiyal tekstilde teknik tekstilin önemli bir alanıdır.Antimikrobiyal çorap,iç giyim,halı,tıbbi giysiler vb.yerlerde kullanılmaktadır.
Teknik tekstilin ekonomisi ,Tekstil ve konfeksiyon,AB sanayisinin önemli bir sektörünü oluşturmakta.1999 yılı verilerine göre sektör,178 milyar Euro lukcirosuyla ,AB nintaplam sanyi üretimi içinde yüzde 4 oranında bir pay almış.Bu rakam içerisinde tekstil yüzde 60(109 milyar Euro),konfeksiyon ise yüzde 40(69 milyar Euro)oranında bir paya sahip.Sektör ,tekstilde 1160000 kişi,konfeksiyonda 924000 kişi olmak üzere toplam 2084000 kişiye istihdam imkanı sağlamaktadır.Bu rakamın AB nin toplam istihdamındaki payı yüzde 7.6 dır.AB tekstil ve konfeksiyon imalatında İtalya yüzde 28,İngiltere yüzde14,Almanya yüzde 13 ve Fransa yüzde 12 lik pay ile ilk sırada yer almaktadır.
Akıllı Tekstillerin Materyal Formuna Göre Sınıflandırılması
1-Akıllı Lifler ve İplikler:Nonalifler, Mikrolifler, Hollow Lifler, Yüksek Performanslı,Lifler,Aramidler,Karbon lifleri,Kompozitler, Elektriği ileten lifler ve iplikler,Güç Tutuşan Lifler, Antibakteriyel Lifler
2-Akıllı Kumaşlar: Akıllı Liflerden elde edilmiş kumaşlar,Terbiye işlemleri ile elde edilen akıllı kumaşlar,Antimikrobiyal kumaş,Küflenmez kumaş,Su geçirmez kumaş,Su itici kumaş,Kir itici kumaş,Yağ itici kumaş,Buruşmaz kumaş,Güç tutuşur kumaş,Pillinglenmeyen kumaş,Koku önleyici kumaş,Güzel koku yayan kumaş bunlara örnek gösterilebilir.
3-Akıllı Giysiler:Işıklı giysi,Görünmez giysi,Yaşam parametrelerini,Ölçebilen Ürünler, Kullanıcının Yerini,Belirleyebilen Ürünler,Müzik çalarlı giysi,Oda Sıcaklığına Göre Rengi Değişen Kumaşlar, Radyolu Kumaş,Sesi Bulma Özelliği Olan Kumaşlar
Nanotekstil Nedir?
Nanotekstil yani nanoteknoloji teknik tekstil alanınada girerek çok ilginç gelişmelere yol açmıştır. Nanoteknoloji ile üretilen naotekstil ürünlerin kullanım alanları aşagıdaki listedeki gibi sıralanablir. Nanoteknoloji, maddenin atomik-moleküler boyutta mühendisliğinin yapılarak yepyeni özelliklerinin açığa çıkarılması; nanometre ölçeğindeki fiziksel,kimyasal ve biyolojik olayların anlaşılması, kontrolü ve üretimi amacıyla,fonksiyonel materyallerin, cihazların ve sistemlerin geliştirilmesidir. Bir başka ifade ile çeşitli araçların, malzemelerin ve yapıların moleküler düzeyde işlenmesi,oluşturulması ve manipüle edilmesi olarak tanımlanmaktadır.
Nano tekstil malzemeleri kullanım alanlarına göre şu şekilde sınıflandırılabilmektedir :
1. Nanolifler
2. Nano-tüpler
3. Nano-partiküller
4. Nano Boyuttaki Bitim İşlemleri
5. Faz Değiştiren Materyaller (PCM)
6. Biçimsel Hafızalı Materyaller (SMM)
7. Kromik Materyaller
8. Elektriksel Uygulamalar
Nanotekstiller o kadar ilginç örnekler getirebilir ki bunlardan bazıları ;Robot “mite”lar kumaş yüzeyini periyodik olarak temizleyerek kendi kendine temizlenen giysi veya döşemelikler üretilebilir. “Yırtık, patlak vb. hasarları mikrosensörlerle fark edip programlanmış mikro makineler vasıtasıyla kendi kendini onaran kumaşlar üretilebilir. Büyük kumaş parçaları, mikroskobik mekanik tutucularla dikişsiz birleştirilebilir. Ultraesnek, ultraince kumaşlar astronotların uzayda daha kolay hareket etmelerini sağlamak için üretilebilir.
Referanslar
www.itkib.org.tr (Teknik Tekstil ile ilgili detaylı bilgi almak için aşagıdaki web sayfasını inleyebilirsiniz).